اثر کودهای زیستی و نیتروژنی بر برخی ویژگی های فیزیولوژیکی و عملکرد اسانس ریحان (ocimum basilicum lدر شرایط گلخانه ای

گیاه دارویی ریحان از تیره نعناعیان است که در صنعت داروسازی مورد استفاده قرار می گیرد. مطالعه ای به منظور بررسی اثر کودهای زیستی و نیتروژنی بر بعضی از صفات فیزیولوژیکی و عملکرد اسانس ریحان در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز در سال 1389به اجرا گذاشته شد. دو نوع کود (زیستی و شیمیایی) در چهار سطح: شاهد (t1)، کود شیمیایی (t2)، کود زیستی (t3) و تیمار ترکیبی کود شیمیایی و زیستی و دو توده بومی ریحان: تبریز (v1) و مازندران (v2) مورد آزمایش قرار گرفتند. طرح آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی در 9 تکرار بود. صفات مورفولوژیکی (ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد شاخه جانبی در گیاه، تعداد برگ در گیاه، طول شاخه جانبی)، ثبت مراحل فنولوژیک (سبز شدن تا گلدهی)، صفات فیزیولوژیکی (سطح برگ، تراکم روزنه، کارایی مصرف نیتروژن، شاخص کلروفیل، درصد و عملکرد اسانس، درصد نیتروژن در برگ، میزان کلروفیل برگ، وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن خشک برگ و نسبت تاج به ریشه) بررسی شد. نتایج نشان داد که قطر ساقه، ارتفاع گیاه، تعداد شاخه تحت تاثیر تیمارهای کود زیستی و شیمیایی قرار گرفت. تعداد برگ و طول گل آذین به ترتیب تحت تاثیر تیمار های کودی زیستی و شیمیایی قرار گرفتند. توده بومی مازندران در قطر ساقه و ارتفاع گیاه برتر از توده بومی تبریز بود. ترکیب کودهای زیستی و شیمیایی بر طول دوره رشد رویشی اثر داشتند. در شرایط این تیمار گلدهی به تاخیر افتاد ولی تیمار کود زیستی طول دوره رشد رویشی را کاهش داد. همچنین گلدهی در توده بومی تبریز نسبت به توده مازندران دیرتر انجام شد. کود زیستی و ترکیب آن با کود شیمیایی اثر معنی داری بر تراکم روزنه نداشت ولی روی سطح برگ، وزن خشک برگ، وزن خشک و تر اندام هوایی، نسبت تاج به ریشه، درصد و عملکرد اسانس در هر دو چین، میزان کلروفیل های a و b، درصد نیتروژن اثر معنی داری داشت. این تیمارهای کودی بر شاخص کلروفیل اثر نداشتند. چین دوم در سطح برگ، شاخص کلروفیل، میزان کلروفیل های a و b، درصد نیتروژن و کارایی مصرف نیتروژن بهتر از چین اول بود.